Μυστήρια της ιστορίας μας – Δρακόσπιτα

 

Γράφει ο Γιώργος Βενετσανος

Μεταξύ της Νοτιοδυτικής Εύβοιας, Στύρων και Καρύστου υπάρχουν διάσπαρτα κάποια άγνωστα στον πολλούς μεγαλιθικά κτίσματα. Πρόκειται σύμφωνα με τους αρχαιολόγους για κτίσματα της προελληνικής περιόδου. Κανείς δεν γνωρίζει πότε και ποιοι τα έκτισαν, προσδίδοντας τους έτσι μυστήριο και δίνοντας ώθηση στην λαϊκή φαντασία να φτιάξει τους δικούς της μύθους για αυτά τα κτίσματα. Αναφέρομαι σε αυτά τα κτίρια που η φαντασία του λαού μας ονόμασε Δρακόσπιτα και αυτό επειδή έχουν πολύ μεγάλο μέγεθος και θα μπορούσαν κατά την άποψη του να κατοικούνται μόνο από δράκους και όχι από ανθρώπους.

Πρόκειται για 25 μοναδικής αισθητικής μεγαλιθικές κατασκευές, που δεσπόζουν διάσπαρτες σε όλη την περιοχή, Το πότε ακριβώς χτίστηκαν αυτά τα μεγαλειώδη οικοδομήματα στην κορυφή του βουνού είναι ακόμη άγνωστος όπως και οι δημιουργοί τους. Βάσει όμως συσχετισμού με άλλα μεγαλιθικά κτίσματα του ελλαδικού χώρου, όπως της Τίρυνθας και των Μυκηνών, μπορούμε να υποθέσουμε πως χτίστηκαν γύρω στο 1.100 π.Χ. Για ποιο λόγο όμως προοριζόντουσαν; Κατοικίες θεών, ανθρώπων, ταφικά κτίρια, καταφύγια λατόμων, ναοί ή ταπεινές καλύβες βοσκών; Αλήθεια ποια να ήταν η χρήση τους; Ακόμη παραμένει, μυστήριο.

Αρχιτεκτονική                                                                                                      Τα Δρακόσπιτα είναι τα μοναδικά δείγματα μεγαλιθικής αρχιτεκτονικής στον ελληνικό χώρο και εντυπωσιάζουν για την πρωτότυπη και αινιγματική μορφή τους και την ακρίβεια της κατασκευής τους. Χωρίς θεμέλια και παράθυρα, αντιμετωπίζουν με μεγάλη επιτυχία τα σοβαρά στατικά προβλήματα που προκύπτουν από την χρήση των τεράστιων λίθων με τους οποίους είναι χτισμένα.

Όλα τους είναι τοποθετημένα σε εποπτική και απόκρημνη θέση και είναι φτιαγμένα από ντόπια πέτρα, ενώ η στέγη έχει το σχήμα πυραμίδας, κατασκευασμένη με το εκφορικό σύστημα: μεγάλες βαριές πλάκες σχιστόλιθου συγκλίνουν σε στρώσεις από δύο αντικρινούς τοίχους, με κάθε στρώση πλακών να εξέχει περισσότερο από την αμέσως κατώτερη της, ενώ οι διαστάσεις τους κυμαίνονται και είναι από 5 έως 13 μέτρα.

 

Όλοι οι μεγάλοι λίθοι που χρησιμοποιήθηκαν είναι λαξευμένοι σε άλλους πολύ και σε άλλους λιγότερο ή και καθόλου, πουθενά όμως δεν φαίνεται να υπάρχουν ίχνη μεταφοράς των λίθων. Η ομοιότητα του υλικού τοιχοδομίας με το πλησιέστερο πέτρωμα και τα ίχνη λατόμευσης που υπάρχουν πλάι σε αρκετά δρακόσπιτα, καθώς και οι αφαιρετικές εργασίες που ξεχωρίζουν σε πλαϊνούς βράχους, αλλά και σε άλλους κοντινούς, αποδεικνύουν ότι η εξόρυξη και επεξεργασία γίνονταν επί τόπου.

Δρακόσπιτο της Όχης                                                                               Σίγουρα όχι το μοναδικό, αλλα το πιο εντυπωσιακό από τα Δρακόσπιτα της Εύβοιας είναι αυτό του όρους Όχη βρίσκεται πάνω από την Κάρυστο σε υψόμετρο 1.398 μέτρων και έχει θεωρηθεί σαν αρχαίο ιερό αφιερωμένο στη λατρεία του Δία, της Ήρας, της προστάτιδας του γάμου, ή ακόμη και ως τόπο λατρείας του Ηρακλή.

Είναι κατασκευασμένο με ογκόλιθους που έχουν αποκοπεί από τον γύρο χώρο τους όποιους έχουν λαξευσει και ταιριάξει αρμονικά ο ένας με τον άλλον χωρίς να έχουν  χρησιμοποιήσει κανένα είδους συνδετικό υλικό!  Οι τοίχοι του είναι περίπου 1,50 μέτρα και οι εσωτερικές διαστάσεις του κτιρίου είναι περίπου 5 επί 10 μέτρα. Η είσοδός του είναι τρίλιθη, φτιαγμένη δηλαδή σε σχήμα Π από μεγάλες κολώνες. Σκεφτείτε ότι η πλάκα πάνω από την είσοδο έχει διαστάσεις 4 μ. μήκος x 2 μ. πλάτος x 0,30 μ. πάχος και ζυγίζει περίπου 10 τόνους, αλήθεια πώς μετακινήθηκε; Πώς έγινε κατορθωτό να σηκώθηκε στο ύψος των 2 μέτρων που είναι τοποθετημένη; Τι μπορεί να εξυπηρετούσε ένα τέτοιο προσεγμένο κατασκευαστικά κτίσμα σε μία ιδιαίτερα δύσβατη περιοχή στο υψόμετρο των 1400 μέτρων; Ερωτήματα που χάνονται στην αχλή του παρελθόντος και πάρα τις προσπάθειες που έχουν γίνει παραμένουν αναπάντητα.

Το 1959 οι ανασκαφικές έρευνες του καθηγητή Νικ. Μουτσόπουλου  έκανε πολυήμερη έρευνα και ανασκαφές στα δρακόσπιτα της νότιας Εύβοιας και σε αυτό της Όχης οι ανασκαφές έφεραν στο φως αγγεία και όστρακα σε ένα εκ των οποίων υπάρχει χαραγμένο και κάποιο είδος άγνωστης γραφής! Τα αντικείμενα που ανακαλυφθηκαν βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καρύστου. 

Ο Καθηγητής που ερεύνησε τον τόπο είναι της άποψης ότι πρόκειται περί ναού των Δρυοπών, (πελασγικά φύλα που συνιστούσαν μέρος του πρωτοελληνικού φυλετικού υποστρώματος) που έχει χτιστεί πριν από το 700 π.χ.  Άλλοι όμως αρχαιολόγοι και ερευνητές, Έλληνες και ξένοι υποστηρίζουν ότι έχει κατασκευαστεί πριν από την εποχή του Τρωικού πολέμου.

Πάντως ένα είναι σίγουρο για αυτά τα κτίρια,  ότι είναι αρχαιότατα οικοδομήματα, δημιουργήματα επιδέξιων τεχνητών μοναδικά στην Ελλάδα, τα οποία είτε εγκαταλείφθηκαν, είτε αλλάξαν χρήσεις στην διάρκεια των αιώνων (στάνες και σπίτια των κτηνοτρόφων της περιοχής) και μέχρι σήμερα παραμένουν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μυστήρια της αρχαιολογίας. αποδεικνύοντας μας ότι η χώρα των Ελλήνων και ειδικά τα απομακρυσμένα μέρη της, έχουν ακόμη πάρα πολλά να μας αποκαλύψουν για το απώτατο παρελθόν μας ως Έλληνες.